Co to są spady drukarskie?
dlaczego są niezbędne i jak je dodać, żeby nie zniszczyć projektu
Przygotowując projekty do druku, często spotykamy się z terminem "spady" (ang. bleed). Dla wielu osób, które nie mają codziennego kontaktu z branżą poligraficzną, pojęcie to może być niejasne. Ten artykuł wyjaśni, czym są spady, dlaczego są kluczowe w procesie druku i jak prawidłowo je ustawić w popularnych programach graficznych oraz narzędziach online.
Czym są spady drukarskie?
Spady to dodatkowy obszar projektu graficznego, który wykracza poza finalny format dokumentu (tzw. format netto). Po wydrukowaniu, ten nadmiar jest odcinany. Głównym celem spadów jest zapobieganie powstawaniu nieestetycznych białych pasków na krawędziach gotowego produktu, zwłaszcza gdy tło lub grafika dochodzą do samej krawędzi.
W procesie cięcia papieru zawsze występują minimalne, nieuniknione przesunięcia. Nawet najbardziej precyzyjne maszyny tnące mogą mieć odchylenia rzędu ułamków milimetra. Bez spadów, takie przesunięcie skutkowałoby pojawieniem się niezadrukowanego, białego marginesu na brzegu materiału. Spady eliminują to ryzyko, zapewniając, że kolor lub grafika będą równomiernie pokrywać całą powierzchnię aż do krawędzi cięcia.
Standardowo stosuje się spady o szerokości 2-3 mm z każdej strony projektu.
Dlaczego spady są konieczne?
Konieczność stosowania spadów wynika z natury procesu poligraficznego:
- Tolerancje maszyn tnących: Urządzenia introligatorskie, choć bardzo dokładne, nie są idealne. Spady stanowią bufor bezpieczeństwa, który kompensuje drobne odchylenia podczas cięcia.
- Estetyka i profesjonalizm: Brak spadów na projektach z tłem dochodzącym do krawędzi może prowadzić do powstawania białych linii, co obniża estetykę i profesjonalny wygląd gotowego materiału.
Wybór i rozmieszczenie zdjęć
Kluczowe dla estetyki drukowanego materiału jest także odpowiednie przygotowanie zdjęć i innych elementów graficznych. Jeśli na zdjęciu znajduje się ważny element (np. twarz, logo, kluczowy fragment produktu), musi on być odsunięty od krawędzi cięcia. Należy upewnić się, że żadne istotne detale nie znajdą się w obszarze spadów ani zbyt blisko linii cięcia. Zaleca się umieszczanie kluczowych elementów w obrębie wspomnianego marginesu bezpieczeństwa, aby uniknąć ich przypadkowego przycięcia.
Jak prawidłowo ustawić spady w projekcie?
Ustawienie spadów jest standardową procedurą w większości programów do projektowania graficznego.
Profesjonalne oprogramowanie (Adobe InDesign, Photoshop, Illustrator, CorelDRAW): W tych programach spady ustawia się zazwyczaj podczas tworzenia nowego dokumentu lub w ustawieniach dokumentu. Należy wprowadzić odpowiednią wartość (np. 3 mm) dla każdego z czterech boków. Ważne jest, aby elementy graficzne i tło, które mają dochodzić do krawędzi, były rozciągnięte na obszar spadów. Dodatkowo, kluczowe teksty i grafiki, które nie mogą zostać przycięte, powinny znajdować się w bezpiecznej odległości (tzw. margines bezpieczeństwa), zazwyczaj 3-5 mm od linii cięcia.
Canva: Canva również umożliwia generowanie plików ze spadami, choć proces może być mniej oczywisty niż w profesjonalnych programach. Po zakończeniu projektowania i przed pobraniem pliku do druku, należy wybrać opcję "Pobierz". Następnie w opcjach pobierania lub konfiguracji pliku do druku należy zaznaczyć pole wyboru "Dodaj znaczniki przycięcia i spady" (lub podobnie brzmiące). Ważne jest, aby podczas projektowania w Canvie tło i elementy dochodzące do krawędzi były rozciągnięte na cały obszar roboczy, tak aby po dodaniu spadów miały odpowiedni naddatek.
Spady drukarskie są nieodłącznym elementem profesjonalnego przygotowania plików do druku. Ich prawidłowe ustawienie, wraz z odpowiednim rozmieszczeniem kluczowych elementów graficznych i tekstowych, gwarantuje estetyczny wygląd gotowego produktu i eliminuje ryzyko pojawienia się niepożądanych marginesów lub przyciętych detali. Zrozumienie i stosowanie spadów jest kluczowe dla uzyskania wysokiej jakości materiałów poligraficznych.